AİHM'den emsal karar: Ermeni soykırımı iddiasının inkarı ifade özgürlüğü

STRASBOURG (CİHAN)- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, (AİHM) 1915 olaylarının soykırım olarak tanımlamayı açıkça reddettiği için İsviçre tarafından mahkum edilen Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek'i haklı buldu. Kararda ifade özgürlüğünün İsviçre tarafından ihlal edildiğine hükmedildi.

AİHM’nin temyiz organı olarak görev yapan, 17 yargıçtan oluşan Büyük Daire verdiği kararla daha önce AİHM 2. dairesinin verdiği kararı onadı. Mahkeme, Doğu Perinçek'e İsviçre yargısı tarafından verilen cezanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ifade özgürlüğünü belirleyen 10'uncu maddesine aykırı olduğuna hükmetti. Mahkeme kararında, "Perinçek'in mahkum olması ve İsviçre Ermeni Derneği'ne tazminata mahkum edilmesi 10'uncu maddeyle garanti alına alınan ifade özgürlüğüne aykırıdır." ifadelerine yer verdi.

AİHM kararında, Perinçek'in siyasi bir lider olarak İsviçre'de gerçekleştirdiği konuşmanın 1915 olaylarında hayatını kaybedenlere yönelik nefret söylemi içermediğine hükmetti. AİHM Büyük Dairesi, Perinçek'in konuşmasında iddialarını Ermenilere değil, 'emperyalistlere' karşı yönelttiğine dikkat çekti. İsviçre mahkemesinin aksine, 1915'teki katliamların azmettiricisi olduğu belirtilen Talat Paşa adına kurulan komite üyeliğinin Perinçek'i Ermenilere iftira atmasına neden olduğu ile ilgili hiçbir kanıtın bulunamadığına vurgu yapıldı. AİHM kararında, "Bütün belgeler göz önüne alındığında demokratik bir toplumda Ermeni toplumunun haklarını korumak için Perinçek'e ceza verilmesinin gerekli olmadığı" hükmüne varıldığı kaydedildi.

AVRUPA'DA 'SOYKIRIM İNKARI' İLE İLGİLİ ORTAK HUKUKİ BİR YAKLAŞIM YOK

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa ülkelerinde soykırımın inkarı ile ilgili ortak bir yasal yaklaşımın olmadığına dikkat çekti. Mahkeme, bazı ülkelerin ceza uyguladığını bazılarının ise sadece Yahudi soykırımının inkarı ile ilgili ceza uyguladığını hatırlattı. İsviçre'de ise soykırımın inkarının suç sayılması ile ilgili hiçbir cezai müeyyidenin bulunmadığı aktarıldı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, kararında 1915 olaylarının hukuki boyutuyla ilgili bir değerlendirme yapılmadığına da vurgu yaptı.

17 yargıçtan oluşan Büyük Daire'de yapılan temyiz duruşması 10 hakim 2. Daire'nin verdiği kararın onanması lehinde görüş bildirdi. 7 Aralık 2013’te Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2'inci dairesi, Doğu Perinçek'in İsviçre aleyhine 2008'de yaptığı başvuruyu karara bağlamış ve Perinçek’i haklı bulmuştu.

FRANSA YENİ İNKAR YASASI İÇİN AİHM'NİN KARARINI BEKLİYORDU

AİHM'nin 28 Ocak'ta Strasbourg'da tarafları dinlediği duruşmaya Perinçek ve İsviçre'nin yanı sıra Türkiye, Ermenistan ve Fransa da müdahil olarak katılmıştı. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande daha önce yaptığı açıklamada "Fransa hükümetinden, Fransa'daki yasal sürece daha fazla güç ve şans katması için İsviçre'nin yanında davaya müdahil olmasını istedim." ifadelerini kullanmıştı.

Fransa'da 2011 yılında Ulusal Meclis'te kabul edilen Ermeni soykırımını kabul etmeyenlerin cezalandırılmasını öngören yasa, Fransa Anayasa Konseyi tarafından, anayasaya aykırı olduğu nedeniyle iptal etmişti. Cumhurbaşkanı Hollande, Ermenistan'ın başkenti Erivan'a gerçekleştirdiği ziyarette, yeniden Fransa meclisine inkar yasasını getirebilmek için AİHM'nin kararını beklediklerini söylemişti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararları, 42 Avrupa Konseyi üyesi devleti doğrudan, diğer devletleri ise uluslararası hukuk açısından bağlıyor.

Doğu Perinçek, 2005 yılında, Ermeni soykırım iddialarının inkarını yasaklayan İsviçre'de, 'Soykırım uluslararası yalan' demesi üzerine Lozan Mahkemesi tarafından 'ırkçı ayrımcılıktan' suçlu bulunmuştu. Perinçek, kararı 2008 yılında AİHM'ye taşımıştı. CİHAN