Uzakdoğulu hukuk duayenleri, Türkiye'yi uyardı: Hukuk giderse kaos gelir

TAİPEİ - Tahliye kararı çıkmasına rağmen Samanyolu Yayın Grubu Başkanı Hidayet Karaca ve tutuklu polislerin serbest bırakılmamasına Tayvanlı ünlü hukukçular sert tepki gösterdi. Tayvan'ın demokratikleşme sürecinde en etkin rolü oynayan vakıf olan "Yargı Reformu Vakfı" Başkanı Gao Rong-zhi, mahkeme kararının uygulanmaması ve hakimlerin tutuklanmasının ağır sonuçları olacağını söyledi. Gao Rong-zhi, Türkiye'nin, demokrasi tecrübesine yeni başlamış toy bir ülke gibi davrandığını söyledi. Gao Rong-zhi'nin başkanı olduğu Tayvan Yargı Reformu Vakfı aynı zamanda, Çin'deki yoğun yolsuzluklarla mücadelede Pekin yönetiminin görüşlerine itibar ettiği bir kurum.

Tayvan'ın ünlü anayasa hukukçularından Prof. Dr. Tzong-Li Hsu ise hükümetin yanlışlarının ancak hakime şikayet edilebileceğini ifade etti. İktidarın hukuku yönlendirmesi ve hakimlerin kararlarının uygulanmaması sonucunda hukuka güvenin kaybedileceğine dikkat çeken Prof. Hsu, "herkesin kendi doğrularına göre davranmasının ülkeyi kaosa sürükleyeceğini" vurguladı.

SEÇİM, TEK BAŞINA DEMOKRASİ DEĞİLDİR

Tayvan'ın tanınmış anayasa hukukçularından Yargı Reformu Vakfı Başkanı Gao Rong-zhi, kuvvetler ayrılığı prensibinin demokrasinin temel ilkelerinin en önemlilerinden biri olduğunu hatırlattı. Gao, demokrasilerde yürütmenin yargıya müdahalesinin kesinlikle mümkün olmadığını dile getirdi.

Çin (Pekin) yönetiminin de demokratikleşme ve modernleşme projeleri kapsamında danıştığı en önemli kurumlardan biri olduklarına dikkat çeken Gao, Çin'de son zamanlarda yolsuzlukla mücadele kapsamında yapılan çalışmalarda vakfın büyük etkisi olduğunu değinerek "Son dönemlerde vuku bulan gelişmelerde hukuk noktasında bize danışıyorlar; onlara yardımcı oluyoruz." dedi.

Tayvan'da 7 sene önce ülkenin "en başarılı genç avukat" ödülünü alan Gao, demokrasinin tam oturmadığı ülkelerde Türkiye'dekine benzer sorunlarla karşılaşıldığını vurguladı. Seçimin demokrasiyi oluşturan faktörlerden sadece birisi olduğunu aktaran Gao, "Seçim tek başına demokrasi değildir. Tayvan da eskiden güçler ayrılığı ilkesi noktasında çok sorunlar yaşadı. Bu sorunların çözümü Tayvan'a çok zaman kaybettirdi. Sonraki süreçte yavaş yavaş özgürleşme ve demokratikleşme alanlarında ilerleme kaydedildi. Modern bir demokraside, olması gereken süreç bu şekilde işler." dedi.

TÜRKİYE HÂLÂ DEMOKRASİ SÜRECİNDEKİ TOY BİR ÜLKE GİBİ

Türkiye'nin onyıllar boyunca devam eden uzun bir demokrasi tecrübesi olduğunu hatırlatan Yargı Reformu Vakfı Başkanı Gao şöyle devam etti: "Buna rağmen, ülkenin şu anki durumu demokratikleşme sürecine yeni girmiş, demokrasi açısından toy sayılacak ülkelerden farksız. Yönetimin yargıyı yönlendirdiği, yargıya siyasal kararlar aldırdığı ve kendi çıkarlarına zıt kararlar alan yargıya baskı uyguladığı bir ülkenin modern demokratik bir hukuk devleti olabilmesi söz konusu değildir."

Tayvan'ın en iyi üniversitesi olan Tayvan Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde ders veren Prof. Dr. Tzong-Li Hsu da hukukun bağımsızlığına vurgu yaptı.

HÜKÜMETİN YANLIŞI ANCAK HAKİME ŞİYAKET EDİLİR; O DA GİDERSE GÜVEN YOK OLUR

Ünlü anayasa hukukçusu Prof. Dr. Hsu, "Demokrasilerde hukuk en önemli faktördür.Çünkü hukuk hayatın her alanında insanların ihtiyaç duyduğu olmazsa olmaz kaidedir.Bir yerde insanların oluşturduğu bir topluluk varsa orada hukuk olmak zorundadır." ifadelerini kullandı.

Daha önce Tayvan Adil Ticaret Komisyonu üyeliği de yapmış olan Hsu, bir hukuk ülkesinde vatandaşın hükümeti yaptığı yanlıştan dolayı şikayet edebileceği tek yerin hakim olduğunu vurguladı ve şöyle devam etti: "Eğer hakim, iktidarın güdümündeyse ya da iktidar tarafından kararına müdahale ediliyorsa, böyle bir durum vatandaşın hükümete ve yargıya olan güvenini kaybetmesine neden olur."

HUKUKA GÜVENMEYEN HALK, SORUNLARINI KENDİ YÖNTEMİYLE ÇÖZER

Tayvan'da hukukun Alman hukukuna adaptasyonunda öncü rol oynayan Hsu, adalete güvenmeyen halkın sorunları kendi yöntemiyle çözmeye çalışacağını ve bunun da ülkeyi kaosa götüreceğini belirtti. Türkiye'de yaşanabilecek tehlikelere dikkat çeken Prof. Dr. Hsu, şunları söyledi: "Halkın hukuk noktasında güvensizliği, sorunlarını kendi yöntemleriyle çözmeye yöneltir. Her bireyin kendi doğrularına göre hüküm vermesi ise ülkeyi kaosa götürür. Bu sebeple bir ülkenin devamlılığının en önemli şartı, o ülkenin temel taşı olan hukukun bağımsız hareket edebilmesidir. Hukukun bağımsız olmaması devleti oluşturan diğer faktörlerin tamamının çökmesine sebep olur."

Gao Rong-zhi'nın başkanı olduğu Tayvan Yargı Reformu Vakfı, Tayvan'ın demokratikleşme sürecinde en etkin rolü oynayan kurum olarak dikkat çekiyor. Çin'in daha çok demokratikleşme ve modernleşme projesi kapsamı altında danıştığı en önemli kurumlardan biri olduğu ifade edilen vakıf, hukuk alanında projeler hazırlayarak Pekin'e sunuyor. Çin'de ülkenin kanayan yarası haline gelen yolsuzluk ve rüşvetle mücadelede, vakfın hukuk alanında verdiği tavsiyelerin etkili olduğu belirtiliyor. CİHAN